استقرار استان گیلان بین ارتفاعات البرز و دریای کاسپین و تاثیر متقابل این دو پدیده جغرافیایی بر یکدیگر و بازتاب آن بر شرایط اقلیمی استان ،‌ موجب پیدایش یکی از شاخص‌ترین شرایط آب‌و‌هوایی ایران در منطقه گیلان گردیده است که ویژگی بارز آن بارندگی زیاد ، دمای معتدل ،‌ پوشش گیاهی انبوه و استانی برخوردار است. در این استان سلسله جبال البرز یکی از شگرف‌ترین مرزهای گسستگی اقلیم در جهان را به وجود آورده است.

ویژگی‌های دمایی استان :

به سبب موقعیت استان گیلان در بین ارتفاعات البرز و منبع رطوبتی دریای کاسپین و برخورداری از رژیم اقلیمی معتدل خزری حالت متعادلی دارد و نوسان دما بین شب و روز و بین زمستان و تابستان زیاد نیست. به همین جهت تعداد روزهای یخبندان در شهرهای استان گیلان نسبت به بسیاری از استان‌های کشور در حد نازلی قرار دارد.

البته در سالهای اخیر خصوصا پس از سال 1373 به دلیل افزایش گازهای گلخانه‌ای این اختلاف دمای شب و روز کمتر نیز شده است. دمای این استان بین حدود 3 درجه سانتیگراد در دی ماه ( ژانویه ) تا حدود 30 درجه سانتیگراد در تیر ماه ( ژوئیه ) متغیر است.

میانگین دمای سالانه استان در حدود 8/15 درجه سانتیگراد است. بطور کلی سواحل جنوب غربی دریای کاسپین ( گیلان ) سردتر از سواحل جنوب شرقی آن ( مازندران و گلستان ) است. میانگین تقریبی دمای فصلی استان به قرار زیر است (به درجه سانتیگراد):

بهار : 18/5         تابستان : 24         پاییز : 13/5         زمستان : 7/5

ویژگی‌های رطوبتی استان:

استان گیلان مرطوب‌ترین استان کشور و همچنین مرطوب‌ترین منطقه از سواحل جنوبی دریای کاسپین می‌باشد. ارتفاعات البرز مانند یک سد کوهستانی از انتقال رطوبت دریای کاسپین به سمت فلات داخلی ایران جلوگیری می‌کنند و موجب افزایش رطوبت و بارندگی در این ناحیه می‌شوند. توزیع رطوبت هوا در بخش ساحلی استان که به شدت تحت تاثیر رژیم اقلیمی دریای کاسپین قرار دارند، با مناطق دور از ساحل و کوهستانی استان متفاوت است. با گذار از نوار ساحلی استان به سمت ارتفاعات، به‌تدریج از رطوبت هوا کاسته شده و ویژگی اقالیم‌ ییلاقی پدیدار می‌شود که در تلفیق با دمای مساعد این مناطق، شرایط بسیار مطلوبی از نقطه نظر احساس آسایش فراهم می‌آ‌ورد. در مناطقی از استان که تحت تاثیر مستقیم رژیم رطوبتی دریای کاسپین قرار دارند، روند رطوبت نسبی طی ماه‌های سال از آهنگ منظمی پیروی می‌نماید. بطورکلی میانگین رطوبت نسبی در استان گیلان حدود 80 % می‌باشد که این مقدار می‌تواند به حداکثر 96 % در مهرماه ( اکتبر ) و حداقل 55% در تیرماه ( ژوئیه ) برسد. رطوبت نسبی در استان گیلان در پاییز و زمستان به حداکثر می‌رسد و در تابستان و بهار کمتر می‌شود، هرچند در تابستان به دلیل گرمای زیاد، شرجی بودن هوا بیشتر احساس می‌شود. رطوبت بسیار بالای استان علاوه بر اینکه در فصل گرم بر دمای محسوس و شرایط آسایش دمایی تاثیر نامطلوبی میگذارد، موجب استهلاک سریع‌تر ساختمان‌ها و بسیاری از سیستم‌ها می‌شود. سایر استانهای ساحلی کشور ( مازندران و گلستان) وضعیت رطوبتی و بارشی متعادل‌تری را نسبت به استان گیلان دارا می‌باشند.